Yesilhisar'in Sesi: Mayıs 2016

YEŞİL BOYNUZ VADİSİ

Jeofizik yapısı:

Nevşehir il sınırına yakın bir noktadan başlayarak kayseri ili Yeşilhisar ilçe merkezine kadar uzanan dar vadidir. Yer kabuğu çatlağı şeklindeki yapısıyla dikkat çeken 25 km uzunluğundaki yer şeklidir. Başlangıç noktası olan yukarı başköy mahallesindeki boynuz şeklindeki başlangıç noktasıdır. Mevcut görüntüsüyle bulunduğu bölgede benzersiz bir doğal görünüm teşkil etmektedir. Vadideki yamaç yüksekliği ortalama 70 Mt dir. Ortalama vadi genişliği 350 metredir. Vadinin yamaç yapısının ortalama 55 mt yükseklik noktasına kadar eğim 45 dereceyi bulmakta 15 Mt lik yamaç kısmı ise 90 derece dikliğe sahiptir. Doğal yer kabuğu oluşumunun bir tezahürü olan yapı, belirli bir katmana kadar yumuşak küf üst tabaka ise sert bir taşlaşma tabakası olarak karşımıza çıkmaktadır. Vadi doğal oluşumu sürecinde değişik zamanlarda insanlara güvenli bir konak ve değişik türde hayvanlar içinde bir barınak merkezi olmuştur. Yapısal açıdan incelendiğinde vadi yamaçlarında oyma evler ve değişik ihtiyaç odaklı yapılar bulundurmaktadır. Fiziki olarak vadi canlılar için yerleşik bir düzen oluşturmaya imkân verdiğinden sosyal bir canlılık kazanımını sağlamıştır. Tarihi dönemdeki canlığını tekrar kazanabilecek doğal imkânlara da sahiptir.

Jeopolitik konumu:

Vadinin bulunduğu yer oldukça önemli bir konum teşkil etmektedir. Kayseri, Niğde ve Nevşehir il sınırlarının kesiştiği noktaya yakın olması ileri dönük projelendirme açısından son derece önemlidir.

Doğusunda Yeşilhisar ilçesi, batısında Derinkuyu ilçesi arasında bulunan vadinin yerli ve yabancı turizm açısından önemi bilinmektedir. Bölgenin turizm merkezi olan Ürgüp ilçesinin vadiye yakın oluşu da ayrıca önemlidir.

Vadinin jeopolitik konumu yatırımlar açısından değişik projelendirme çalışmalarına da imkân vermektedir. 50 km çapındaki bir alanda tahmini toplam 60 bin kişi yaşamaktadır. Bu potansiyel bile yapılacak en ufak bir projelendirme durumunda ticari ve kültürel potansiyelin bir vesikasıdır.

Stratejik önemi:

Yeşil boynuz vadi; Yeşilhisar ilçesi için özel bir önem taşımaktadır. İlçe için prestij proje uygulamasının yapılabileceği en önemli yerdir. Yeşilhisar ilçe belediyesinin tanıtımı burada yapılacak mastır proje sayesinde etkili olabilecektir. Belediyenin doğal sosyal projelerinin en güzel uygulayacağı bu alanın stratejik bir önem kazanmasının sebebi vadinin doğal yapısı ve ilçeye sıfır km yakınından başlamasıdır.

Ekolojik konumu:

Vadinin içinde bulundurduğu doğal ve sosyal yaşam oldukça önem taşımaktadır. Vadiyi farklı kılan özelliklerinin başında tarih ve tarihi süreçte ortaya çıkan yapılar ve sanatsal değerlerdir. Vadi içinde bulunan doğal su akıntısı ve suya bağlı gelişen yeşil bitki örtüsünün ortaya koyduğu canlı çeşitliliklerinin bulunması, ayrıca tarihi güvercinliklerinin bulunması doğanın olan uyumu sayesinde ayrı bir anlam kazanmaktadır. Doğal yapısı içerisinde bulunan yerleşik yaşamın doğayla olan uyum yaşam biçiminin vadiye olan katkısı da çevresel açıdan ayrı bir önem kazanmaktadır. Yapay olarak yapılan Akköy barajı vadide çevreye katkı sağlayacak şekilde yapılmış olup ekolojik açıdan önem kazanmıştır. Canlı çeşitliliği açısından önem taşıyan gölet’in ticari projelendirme açısından da önem taşımaktadır.

Tarihi konumu:

Vadi; Doğal oluşumundan günümüze kadar değişik milletler, dinler dönemi ve değişik çağ dönemlerine şahitlik yapmış tarihin kültürlerini; yapılan evler, kiliseler, hayvan barınakları ve mezarlar aracılığı ile bünyesinde saklamış ve günümüze kadar taşımayı başarmıştır. Vadideki bulunan tarihi yapıt ve yapıtlar sayesinde başka milletlerle turizm merkezli bir bağ kurulmasında önemli bir yer tutmaktadır. Tarih turizminin geliştirilmesi açısından son derece önem taşıyan özellikleri acilen koruma altına alınarak muhafaza edilmesi ve ekonomiye katkı sağlayacak şekilde projelendirilmesi gerekmektedir.

Dar bir çerçeve içinde tarih turizmine hizmet veren soğanlı sahasına vadinin komplesi dahil edilerek istihdam ve turizmden gelirin artırması sağlanmalıdır. Vadide keşfe müsait alanların olduğu bilinmektedir. tarihi barınaklar bir bir tespiti yapılıp ortaya konmalı ve turizm projeleriyle ekonomiye kazandırılmalıdır.

Vadi içinde yaşayan yerleşik halkın vadi konusunda bilinçlendirilmeli. Tarihi dokuya verilen zararların durdurulması ve bilinçsiz hazine avcılarının verdiği zararların önüne geçilmesi noktasında acilane önlem alınmalıdır. Alınacak önlemler vadi geleceği açısından son derece önem taşımaktadır.

Su ve çevresel bağlar:

Vadideki doğal hayatın akışında su ayrı bir önem taşımaktadır. Derbent başı mahallesi altındaki İvriz boynuzu başlangıç noktasından artezyen olarak doğan su, vadideki değişik yan derelerden gelen sızıntıların birleşmesiyle vadi boyu yol alarak Akköy gölet’in de sulama amaçlı toplanmaktadır. İstikrarlı su debisi sayesinde çevresel bir düzenin kurulması ve korunması sağlanmıştır. İnsanların tarih boyu yeşil boynuz vadide yaşamalarının üç ana sebebi vardır.

1- Güvenlik gerekçesi.

2- Vadinin doğal sulu tarıma müsait olması.

3- Kazıma yöntemiyle kolay ve dayanıklı doğal konak yapma kolaylığının olmasıdır.

Vadide yaşam, suyla anlam kazanarak tarihi şartlarda bölgenin en canlı yaşam merkezlerinden biri haline gelmesine sebep olmuştur.

Yakın tarihe kadar doğal sulu tarımın merkezlerinden olmuştur. Derin su kuyularının ortaya çıkmasıyla önemini biraz yitirse de yinede yerleşik halk tarafından küçük ölçekli sulu tarım yapılmaktadır. Vadi boyunca 5 mahalle bulunmaktadır. Yeşilhisar ilçesine bağlı bu mahallelerin istihdam imkânları olmadığı için sürekli göç verdiği bilinmektedir. Gerek göçün durdurulması gerekse ekonomiye katkısı açısından doğal güzellikleri üzerinde barındıran vadinin projelendirilmesi son derece önem kazanmaktadır. Vadinin zengin potansiyelinin sadece %10’luk kısmından faydalanılmaktadır.

Projelendirmeye müsait alanlar:

Akköy gölet’i, makro bir çevre proje uygulamasıyla Yeşilhisar Abant gölü doğal park projesine benzer projeye dönüştürülebilir.

Yürüyüş yolları, araçla gezi yolları oluşturulabilir.

Botanik milli park projelendirmesi uygulamaları yapılarak doğada canlı türlerinin artırılması sağlayarak dikkat çeken uygulama projeleri yapılabilir.

Eski güvercinliklerin tekrar canlandırılması sağlanarak vadide hayvan popiletisinin artması sağlanabilir.

Suyun geçtiği noktalarda su üstü mesire alanları oluşturulup doğal dinlenme ve park yerleri oluşturulabilir.

Ahşap yapılardan müteşekkil temelsiz çevreye zararsız küçük evler yapılıp turizm amaçlı kiraya verilebilir.

Vadi boyu teleferik sistem uygulaması yapılarak havadan vadi boyu gezi turu yapılabilen proje gerçekleştirilebilir.

Yapay havuzlarda alabalık yetiştirme projeleri gerçekleştirilebilir.

Sonuç

Yukarıda özet olarak bahsetmiş olduğumuz vadinin güzellikleri planlı bir projelendirme sayesinde 100’lerce ailenin iş bulma imkânına, Yeşilhisar ilçemizin vadi sayesinde Türkiye genelinde örnek bir projeye kavuşmasına ve kültür ve sosyal hayatımıza zenginlik katması sağlanır. Yeşil boynuz vadisi gizli bir hazine olmaktan çıkartılmalı ilçemizin kazanımları arasına acilen sokulmalıdır. Vadi doğal alt yapısı sayesinde çok amaçlı projelere müsait olması önemli avantajlar sağlamaktadır. Alternatif projelerin uygulanacağı bu alana mali kaynak bulmak zor değildir. Devletimizin projelere verdiği destekler ciddi boyutlara ulaşmıştır. Özel sektöre tanıtımı yapılarak yatırımlar teşvik edilebilir.

Neden Yeşilhisarımız bunu başaramasın.

Gazeteci Yazar : Ali YİĞİT